Jakie są fazy snu i jak wpływają one na nasze zdrowie?

O tym, że dobry sen potrafi być przywilejem wie chyba każdy, kto pewnie wkroczył w dorosłość. Przespanie bez przeszkód pełnych 7—8 godzin wcale nie jest oczywistością, a w miejscach wysoko zurbanizowanych, w gęstej zabudowie i z ulicami zaraz pod oknami potrafi być nawet wyzwaniem. Aby poprawić komfort spania, a w rezultacie również zdrowie należy dokładniej przyjrzeć się architekturze snu.

Fazy

Sen składa się z czterech podstawowych faz: 3 faz NREM, zwyczajowo nazywanych N1, N2 i N3, oraz jednej fazy REM. Nazwy tych faz pochodzą od ruchów gałek ocznych w trakcie spania. NREM to skrót od non-rapid eye movement, a REM to analogicznie rapid-eye movement. Wśród dorosłych pełny cykl 3 faz NREM i 1 fazy REM trwa około 90 minut i powtarza się w nocy zwykle czterokrotnie.

NREM

Podczas tych faz snu oczy poruszają się bardzo powoli lub wcale, mięśnie mogą się poruszać (choć zwykle tego nie robią), tętno i ciśnienie krwi jest niskie, a mózg jest najmniej aktywny.

Faza N1 jest u dorosłych ludzi pierwszą fazą snu. To problemy z tą częścią snu powodują trudności w zasypianiu. Jest też bardzo krótka, trwa mniej niż 10 minut i jest swoistym pomostem do dalszego, głębokiego odpoczynku. Pod względem fizjologicznym, oprócz zamknięcia się powiek i relaksacji mięśni, obniża się też temperatura ciała, a z szyszynki następuje emisja melatoniny – hormonu snu. Podczas fazy N1 występują też charakterystyczne przykurcze mięśni, którym często towarzyszy nieprzyjemne uczucie spadania. Naukowcy z Uniwersytetu Colorado wysnuli hipotezę, że może być to echo naszej odległej, ewolucyjnej przeszłości, kiedy przodkowie ludzi spali na drzewach. Taki odruch miał pomóc w schwytaniu się gałęzi i zapobiec niebezpiecznemu upadkowi.

Faza N2 rozpoczyna się bezpośrednio po N1 i jest zdecydowanie najdłuższą z faz snu, zajmując prawie połowę czasu pełnego cyklu. W trakcie N2 ruchy gałek ocznych ustają, tętno i temperatura ciała spada jeszcze bardziej, mięśnie napinają się i relaksują w powolnych interwałach. To również w trakcie fazy N2 najczęściej zdarza się mówić przez sen. Między wzgórzem a korą mózgową dochodzi też do interakcji, co widoczne jest na EEG. Wrzeciona snu, bo taką nazwę noszą te krótkie impulsy, są odpowiedzialne za tworzenie się wspomnień i przenoszeniu wydarzeń z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej.

Kolejna i ostatnia faza NREM, czyli N3 rozpoczyna się zwykle około 40 minut po zaśnięciu. Jest to głęboka faza snu, od której najbardziej zależy uczucie odpoczynku i dobrego wyspania się. W trakcie N3 organizm produkuję wiele hormonów, odpowiadających chociażby za apetyt czy wzrost, reguluje funkcje układu odpornościowego, a nawet regeneruje tkankę mięśniową i kostną. Odpowiednia higiena snu wymaga, abyśmy nie byli budzeni właśnie podczas tej fazy.

REM

Po fazach NREM następuje kolejna, prawdopodobnie najciekawsza część snu – faza REM. Między poprzednią fazą N3 a REM występują bardzo duże różnice, REM jest zaraz po N1 najbardziej płytką częścią snu; wybudzenie się w tej fazie jest łatwe. Mimo to odpowiedzialna jest za najbardziej żywe senne marzenia. Fizjologicznie, w trakcie tej części cyklu występują charakterystyczne paraliże mięśni, szybkie ruchy gałek ocznych, temperatura ciała wzrasta, a oddech i tętno przyspiesza. Mózg przechodzi w stan aktywny. Pod względem biologicznym faza REM jest najbliższa do bycia wybudzonym, jednak jest od stanu pełnej świadomości najbardziej odległa. Jedynie niemowlęta i osoby cierpiące na narkolepsję są w stanie przejść bezpośrednio do REM.

8 godzin ciszy

System Espirio, zaprojektowany w celu kontrolowania jakości środowiska w zamkniętych pomieszczeniach skrywa w sobie nie tylko precyzyjne czujniki powietrza, temperatury, wilgotności i oświetlenia, ale również hałasu. Oprogramowanie urządzenia ma również kilka bardzo przydatnych funkcji, a jedną z nich jest rejestrowanie i zapisywanie zakłóceń ciszy. Jeśli zdarza Ci się obudzić niewyspanym pomimo pełnych 8 godzin snu, może być to znak, że coś lub ktoś zakłóca odpoczynek. Może to być spadający element wystroju mieszkania, kot, który postanowił, że środek nocy to idealny czas aby polować na wyimaginowaną zwierzynę czy czynnik zewnętrzny jak klakson samochodu. Jeśli taki hałas wybudzi nas w fazie N2 lub N3, rano możemy wcale o tym nie pamiętać.

Aby sprawdzić zapis zakłóceń ciszy wystarczy połączyć Espirio z telefonem lub komputerem, a na w pełni spersonalizowanym ekranie głównym widoczny będzie graf z dokładnymi pomiarami i archiwalnymi danymi. Kontrolę parametrów otoczenia zostaw dla Espirio i ciesz się niezakłóconym odpoczynkiem.